16.11.2022, 17:09

Ayıplı mallarda değişim sorunu

Levent Küçük

Son günlerde bizlere ulaşan tüketicilerimiz, ayıplı mallarda değişim haklarını kullanmak istediklerinde, satıcıların değişimden kaçınarak, genellikle stoklarında aynı malın bulunmadığını ileri sürerek, değişim yerine para iadesi teklifinde bulunduklarını belirtiyorlar. Aynı şekilde bazı sigorta şirketlerinin, sigortalı cep telefonu, bilgisayar gibi ürünlerde, onarım ya da değişim yerine, ürünü tam hasarlı (Pert) sayarak bedel ödemeyi teklif ettikleri görülmektedir.

Yüksek enflasyona bağlı olarak, mal ve hizmet fiyatlarında ortaya çıkan artışlar, mal ve hizmet fiyatlarında önceki yıllara göre aşırı farklılıklar ortaya çıkarmıştır. Bu durum, ayıplı bir mal ile karşı karşıya kalan tüketicilerimizin ekonomik çıkarlarının korunması ve maddi zararlarının tazmini açısından büyük önem taşımaktadır.

Yürürlükteki 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un temel amaçları arasında ”Tüketicilerin ekonomik çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici önlemleri almak” bulunmaktadır. Bu Kanun kapsamında, ayıplı mallarda tüketicinin seçimlik hakları 11/1. maddede belirlenmiştir.

Buna göre tüketiciler;

a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme (Bedel iadesi),
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,

Seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.

Yukarıdaki 11/1 (ç) madde hükmünden anlaşılacağı üzere, “satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme” tüketicinin seçimlik hakları arasında bulunmaktadır. Ancak, fıkra hükmünün başında yer alan “İmkân varsa” ibaresi, tüketicilerin bu haklarını (Değişim hakkı) kullanımını olumsuzluk etkilemektedir.

Fıkra hükmünde yer alan “İmkân varsa” ibaresinden ne anlaşılması gerektiği, satıcılar açısından imkânsızlığın neler olduğu, bunun ispatının nasıl sağlanacağı gibi hususlar belirsizlik taşımakta ve tüketicilerimiz aleyhine sonuçlar doğurmaktadır.

Nitekim yazımızın başında da ifade ettiğimiz gibi bazı satıcılarımız, stokta/üretimde aynı mal bulunmuyor gerekçesiyle ayıplı malların değişiminden kaçınmakta, rayiç değer üzerinden bir başka malı teklif ederek, aradaki fiyat farkını tüketiciden talep etmektedir. Bu durumda tüketici, uzun yıllar kullanmak üzere satın aldığı bir maldan ayıplı olması nedeniyle yarar sağlayamamakta, değişim hakkını da satıcının imkânsızlığı nedeniyle kullanamamaktadır.

Enflasyonist dönemde tüketicilerimizin yaşadığı maddi zararları gidermek amacıyla, ayıplı mallarda değişim yerine bedel iadelerinde, piyasa rayiç değerlerinin dikkate alınması gerekmektedir. Ayrca, fıkra hükmünde yer alan “İmkân varsa” ibaresinin madde hükmünden kaldırılması tüketicilerimizin ekonomik çıkarlarının korunması ve maddi zararlarının giderilmesi açısından yararlı olacaktır.

Öte yandan, cep telefonu, bilgisayar gibi malların sigorta yaptırılması halinde, sigorta poliçesinin teminat kapsamına nelerin dâhil olduğuna bakılmalı, bedel iadelerinde sigortalı malın o günkü piyasa rayiç fiyatının esas alınacağı poliçe teminat kapsamına mutlaka dâhil edilmelidir.

Ticaret Bakanlığı’nın son günlerde artan mağduriyetler ile ilgili araştırma ve denetimler yapması, tüketicilerimizi koruyacak tedbirler alması yerinde olacaktır.

Yararlı olması temennisiyle, saygılarımla… 16.11.2022

Levent KÜÇÜK
Genel Başkan
Tüketiciler Derneği (TÜDER)

#tüketici şikayetleri #Levent Küçük #Tüketiciler Derneği #TÜDER #6502 sayılı Kanun #Tüketicinin korunması #sigorta poliçesi #Ticaret Bakanlığı

Yazarın Önceki Makalesi

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	30	77
2. Fenerbahçe	30	72
3. Samsunspor	31	51
4. Eyüpspor	31	50
5. Beşiktaş	30	49
6. Başakşehir	30	48
7. Trabzonspor	30	42
8. Gaziantep FK	30	42
9. Kasımpaşa	31	42
10. Göztepe	30	40
11. Konyaspor	31	40
12. Antalyaspor	30	40
13. Kayserispor	30	37
14. Rizespor	30	37
15. Bodrum FK	31	34
16. Alanyaspor	30	34
17. Sivasspor	31	31
18. Hatayspor	30	19
19. A.Demirspor	30	-2

Takımlar	O	P
1. Kocaelispor	35	69
2. Karagümrük	35	60
3. Gençlerbirliği	35	59
4. Erzurumspor	35	58
5. Bandırmaspor	35	57
6. İstanbulspor	35	55
7. Amed Sportif	35	54
8. Iğdır FK	35	52
9. Esenler Erokspor	35	52
10. Boluspor	35	52
11. Keçiörengücü	35	51
12. Ahlatçı Çorum FK	35	51
13. Ümraniye	35	50
14. Pendikspor	35	45
15. Sakaryaspor	35	45
16. Manisa FK	35	41
17. Şanlıurfaspor	35	40
18. Ankaragücü	35	39
19. Adanaspor	35	30
20. Yeni Malatyaspor	35	-21

Takımlar	O	P
1. Liverpool	33	79
2. Arsenal	33	66
3. M.City	34	61
4. Nottingham Forest	33	60
5. Newcastle	33	59
6. Chelsea	33	57
7. Aston Villa	34	57
8. Bournemouth	33	49
9. Fulham	33	48
10. Brighton	33	48
11. Brentford	33	46
12. Crystal Palace	33	44
13. Everton	33	38
14. M. United	33	38
15. Wolves	33	38
16. Tottenham	33	37
17. West Ham United	33	36
18. Ipswich Town	33	21
19. Leicester City	33	18
20. Southampton	33	11

Takımlar	O	P
1. Barcelona	33	76
2. Real Madrid	32	69
3. Atletico Madrid	32	63
4. Athletic Bilbao	32	57
5. Villarreal	31	52
6. Real Betis	32	51
7. Mallorca	33	44
8. Celta Vigo	32	43
9. Real Sociedad	32	42
10. Rayo Vallecano	32	41
11. Osasuna	32	41
12. Getafe	32	39
13. Espanyol	32	39
14. Valencia	33	39
15. Sevilla	32	37
16. Girona	32	34
17. Las Palmas	32	32
18. Deportivo Alaves	32	31
19. Leganes	32	29
20. Real Valladolid	32	16