16.11.2022, 17:09

Ayıplı mallarda değişim sorunu

Levent Küçük

Son günlerde bizlere ulaşan tüketicilerimiz, ayıplı mallarda değişim haklarını kullanmak istediklerinde, satıcıların değişimden kaçınarak, genellikle stoklarında aynı malın bulunmadığını ileri sürerek, değişim yerine para iadesi teklifinde bulunduklarını belirtiyorlar. Aynı şekilde bazı sigorta şirketlerinin, sigortalı cep telefonu, bilgisayar gibi ürünlerde, onarım ya da değişim yerine, ürünü tam hasarlı (Pert) sayarak bedel ödemeyi teklif ettikleri görülmektedir.

Yüksek enflasyona bağlı olarak, mal ve hizmet fiyatlarında ortaya çıkan artışlar, mal ve hizmet fiyatlarında önceki yıllara göre aşırı farklılıklar ortaya çıkarmıştır. Bu durum, ayıplı bir mal ile karşı karşıya kalan tüketicilerimizin ekonomik çıkarlarının korunması ve maddi zararlarının tazmini açısından büyük önem taşımaktadır.

Yürürlükteki 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un temel amaçları arasında ”Tüketicilerin ekonomik çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici önlemleri almak” bulunmaktadır. Bu Kanun kapsamında, ayıplı mallarda tüketicinin seçimlik hakları 11/1. maddede belirlenmiştir.

Buna göre tüketiciler;

a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme (Bedel iadesi),
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,

Seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.

Yukarıdaki 11/1 (ç) madde hükmünden anlaşılacağı üzere, “satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme” tüketicinin seçimlik hakları arasında bulunmaktadır. Ancak, fıkra hükmünün başında yer alan “İmkân varsa” ibaresi, tüketicilerin bu haklarını (Değişim hakkı) kullanımını olumsuzluk etkilemektedir.

Fıkra hükmünde yer alan “İmkân varsa” ibaresinden ne anlaşılması gerektiği, satıcılar açısından imkânsızlığın neler olduğu, bunun ispatının nasıl sağlanacağı gibi hususlar belirsizlik taşımakta ve tüketicilerimiz aleyhine sonuçlar doğurmaktadır.

Nitekim yazımızın başında da ifade ettiğimiz gibi bazı satıcılarımız, stokta/üretimde aynı mal bulunmuyor gerekçesiyle ayıplı malların değişiminden kaçınmakta, rayiç değer üzerinden bir başka malı teklif ederek, aradaki fiyat farkını tüketiciden talep etmektedir. Bu durumda tüketici, uzun yıllar kullanmak üzere satın aldığı bir maldan ayıplı olması nedeniyle yarar sağlayamamakta, değişim hakkını da satıcının imkânsızlığı nedeniyle kullanamamaktadır.

Enflasyonist dönemde tüketicilerimizin yaşadığı maddi zararları gidermek amacıyla, ayıplı mallarda değişim yerine bedel iadelerinde, piyasa rayiç değerlerinin dikkate alınması gerekmektedir. Ayrca, fıkra hükmünde yer alan “İmkân varsa” ibaresinin madde hükmünden kaldırılması tüketicilerimizin ekonomik çıkarlarının korunması ve maddi zararlarının giderilmesi açısından yararlı olacaktır.

Öte yandan, cep telefonu, bilgisayar gibi malların sigorta yaptırılması halinde, sigorta poliçesinin teminat kapsamına nelerin dâhil olduğuna bakılmalı, bedel iadelerinde sigortalı malın o günkü piyasa rayiç fiyatının esas alınacağı poliçe teminat kapsamına mutlaka dâhil edilmelidir.

Ticaret Bakanlığı’nın son günlerde artan mağduriyetler ile ilgili araştırma ve denetimler yapması, tüketicilerimizi koruyacak tedbirler alması yerinde olacaktır.

Yararlı olması temennisiyle, saygılarımla… 16.11.2022

Levent KÜÇÜK
Genel Başkan
Tüketiciler Derneği (TÜDER)

#tüketici şikayetleri #Levent Küçük #Tüketiciler Derneği #TÜDER #6502 sayılı Kanun #Tüketicinin korunması #sigorta poliçesi #Ticaret Bakanlığı

Yazarın Önceki Makalesi

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	38	102
2. Fenerbahçe	38	99
3. Trabzonspor	38	67
4. Başakşehir	38	61
5. Kasımpasa	38	56
6. Beşiktaş	38	56
7. Sivasspor	38	54
8. Alanyaspor	38	52
9. Rizespor	38	50
10. Antalyaspor	38	49
11. Gaziantep FK	38	44
12. A.Demirspor	38	44
13. Samsunspor	38	43
14. Kayserispor	38	42
15. Hatayspor	38	41
16. Konyaspor	38	41
17. Ankaragücü	38	40
18. Karagümrük	38	40
19. Pendikspor	38	37
20. İstanbulspor	38	16

Takımlar	O	P
1. Eyüpspor	34	75
2. Göztepe	34	70
3. Sakaryaspor	34	60
4. Bodrumspor	34	57
5. Ahlatçı Çorum FK	34	56
6. Kocaelispor	34	55
7. Boluspor	34	53
8. Gençlerbirliği	34	51
9. Bandırmaspor	34	50
10. Erzurumspor	34	44
11. Ümraniye	34	43
12. Manisa FK	34	40
13. Keçiörengücü	34	40
14. Adanaspor	34	39
15. Şanlıurfaspor	34	38
16. Tuzlaspor	34	38
17. Altay	34	10
18. Giresunspor	34	7

Takımlar	O	P
1. M.City	38	91
2. Arsenal	38	89
3. Liverpool	38	82
4. Aston Villa	38	68
5. Tottenham	38	66
6. Chelsea	38	63
7. Newcastle	38	60
8. M. United	38	60
9. West Ham United	38	52
10. Crystal Palace	38	49
11. Brighton	38	48
12. Bournemouth	38	48
13. Fulham	38	47
14. Wolves	38	46
15. Everton	38	40
16. Brentford	38	39
17. Nottingham Forest	38	32
18. Luton Town	38	26
19. Burnley	38	24
20. Sheffield United	38	16

Takımlar	O	P
1. Real Madrid	38	95
2. Barcelona	38	85
3. Girona	38	81
4. Atletico Madrid	38	76
5. Athletic Bilbao	38	68
6. Real Sociedad	38	60
7. Real Betis	38	57
8. Villarreal	38	53
9. Valencia	38	49
10. Deportivo Alaves	38	46
11. Osasuna	38	45
12. Getafe	38	43
13. Celta Vigo	38	41
14. Sevilla	38	41
15. Mallorca	38	40
16. Las Palmas	38	40
17. Rayo Vallecano	38	38
18. Cadiz	38	33
19. Almeria	38	21
20. Granada	38	21