Türkiye'nin kültürel mirası “kırmızı liste“ ile korunacak

Tarihi ve kültürel öneme sahip eserlerin korunması ve kaçakçılığı önlemeyi amaçlayan bir rehber olan "ICOM Kırmızı Liste"nin Türkiye'ye uyarlanması için çalışma yapıldı.

Bu kapsamda Kültür ve Turizm Bakanlığı, Uluslararası Müzeler Konseyi (ICOM), ICOM Türkiye ve Türkiye Amerikan Araştırma Enstitüsü arasında Antalya Müzesi'nde düzenlenen törenle anlaşma imzalandı.

ICOM Kültürel Miras Koruma Dairesi Başkanı Sophie Delepierre, yaptığı konuşmada, ICOM Kırmızı Listesi'nin kültürel varlıkların korunması için yayınlanan bir liste olduğunu söyledi.

Listenin kültürel miras öğeleri hakkında bilgi verdiğini, kaçak veya çalıntı eserlerin geri kazanımı için önemli olduğunu vurgulayan Delepierre, "Kırmızı liste bugüne kadar öncelikle Türkiye'nin yaptığı işler açısından çok önemli. Türkiye pek çok eserin ülkeye iadesini sağladı. Türkiye kırmızı listesinin hazırlanmasının, bu eserlerin iadesinin artmasına ve Türkiye'nin kültür varlığı kaçakçılığıyla mücadelesine ciddi destek olacağına inanıyoruz." diye konuştu.

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı ve ICOM Türkiye Başkan Vekili Bülent Gönültaş ise ICOM'un kültür varlıklarının korunması, kaçakçılığın engellenmesi alanında önemli çalışmalar yürüttüğünü belirtti.

Uzun süredir kırmızı listenin Türkiye'ye uyarlanması konusunda görüşmeler yapıldığını anlatan Gönültaş, "Bugün yaptığımız çalışmalar neticesinde imzalarımızı attık. 2024 yılı içerisinde ICOM Kırmızı Liste: Türkiye'nin oluşturulmasını, hem dijital ortamda hem de basılı broşür olarak ilgili ülkelere dağıtılmasını planlıyoruz. Liste Türkiye'nin kültürel miras öğelerinin örneklerini gösterecek. Bu liste yurt dışına kaçırılmış eserler anlamında gelmiyor. Liste, Türkiye'nin sahip olduğu kültürel miras öğelerinin bir manifestosudur." ifadelerini kullandı.

Gönültaş, 20 civarında ülkenin kırmızı listeye sahip olduğunu, Türkiye'de hazırlanacak listenin de ICOM'a üye tüm ülkelere gönderileceğini dile getirdi.

"Son 20 yılda 12 bine yakın eseri yurtdışından ülkemize kazandırdık"

Listede heykelden, sikkeye her türlü tarihi eser grubunun yer alacağını aktaran Gönültaş, şunları kaydetti:

"Son 20 yılda 12 bine yakın eseri yurtdışından ülkemize kazandırdık. Kırmızı liste de yaptığımız anlaşmaların, çalışmaların bir parçası olacak. Koruma ve bilinçlendirmede, özellikle kolluk kuvvetlerinin bilgilendirilmesinde çok önemli. Bir ülkede görevli gümrük muhafaza memuru şüphelendiği bir eserle karşılaştığında, 'Bu eser Türkiye kökenli olabilir' diye düşündüğü anda kırmızı liste devreye girmiş olacak. Bu liste insanlara 'Bu tip eserler Türkiye kökenlidir. Bununla alakalı duyum aldığınızda, gördüğünüz bu listeyi dikkate alın ve bizimle iletişime geçin' diyecek."

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanı Zeynep Boz ise kırmızı listenin dünyanın her yerinde geniş bir kitleye ulaşması açısından önem arz ettiğine dikkati çekti.

Boz, listenin özellikle kolluk kuvvetlerinin çalışmalarına katkı sağlayacağını belirterek, "Ülkemizde 100 yılı aşkın süredir kültür varlıklarını dışarı çıkarmak yasak ama bunu duyurmak, bu yasadışı faaliyetlere karşı işbirliği yapmamız gereken diğer ülkelerin yetkililerine bir yol göstermek manasında çok önemli bir araç. Başka ülkelerin tecrübelerinde kırmızı liste sayesinde pek çok esere el konulduğunu ve iadesinin sağlandığını görüyoruz." dedi.

Türkiye Amerikan Araştırma Enstitüsü Müdürü Elif Denel de listenin kültürel miras öğelerini koruma açısından çok önemli bir eğitim aracı olduğunu kaydetti.