16.11.2022, 17:09

Ayıplı mallarda değişim sorunu

Levent Küçük

Son günlerde bizlere ulaşan tüketicilerimiz, ayıplı mallarda değişim haklarını kullanmak istediklerinde, satıcıların değişimden kaçınarak, genellikle stoklarında aynı malın bulunmadığını ileri sürerek, değişim yerine para iadesi teklifinde bulunduklarını belirtiyorlar. Aynı şekilde bazı sigorta şirketlerinin, sigortalı cep telefonu, bilgisayar gibi ürünlerde, onarım ya da değişim yerine, ürünü tam hasarlı (Pert) sayarak bedel ödemeyi teklif ettikleri görülmektedir.

Yüksek enflasyona bağlı olarak, mal ve hizmet fiyatlarında ortaya çıkan artışlar, mal ve hizmet fiyatlarında önceki yıllara göre aşırı farklılıklar ortaya çıkarmıştır. Bu durum, ayıplı bir mal ile karşı karşıya kalan tüketicilerimizin ekonomik çıkarlarının korunması ve maddi zararlarının tazmini açısından büyük önem taşımaktadır.

Yürürlükteki 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un temel amaçları arasında ”Tüketicilerin ekonomik çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici önlemleri almak” bulunmaktadır. Bu Kanun kapsamında, ayıplı mallarda tüketicinin seçimlik hakları 11/1. maddede belirlenmiştir.

Buna göre tüketiciler;

a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme (Bedel iadesi),
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,

Seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.

Yukarıdaki 11/1 (ç) madde hükmünden anlaşılacağı üzere, “satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme” tüketicinin seçimlik hakları arasında bulunmaktadır. Ancak, fıkra hükmünün başında yer alan “İmkân varsa” ibaresi, tüketicilerin bu haklarını (Değişim hakkı) kullanımını olumsuzluk etkilemektedir.

Fıkra hükmünde yer alan “İmkân varsa” ibaresinden ne anlaşılması gerektiği, satıcılar açısından imkânsızlığın neler olduğu, bunun ispatının nasıl sağlanacağı gibi hususlar belirsizlik taşımakta ve tüketicilerimiz aleyhine sonuçlar doğurmaktadır.

Nitekim yazımızın başında da ifade ettiğimiz gibi bazı satıcılarımız, stokta/üretimde aynı mal bulunmuyor gerekçesiyle ayıplı malların değişiminden kaçınmakta, rayiç değer üzerinden bir başka malı teklif ederek, aradaki fiyat farkını tüketiciden talep etmektedir. Bu durumda tüketici, uzun yıllar kullanmak üzere satın aldığı bir maldan ayıplı olması nedeniyle yarar sağlayamamakta, değişim hakkını da satıcının imkânsızlığı nedeniyle kullanamamaktadır.

Enflasyonist dönemde tüketicilerimizin yaşadığı maddi zararları gidermek amacıyla, ayıplı mallarda değişim yerine bedel iadelerinde, piyasa rayiç değerlerinin dikkate alınması gerekmektedir. Ayrca, fıkra hükmünde yer alan “İmkân varsa” ibaresinin madde hükmünden kaldırılması tüketicilerimizin ekonomik çıkarlarının korunması ve maddi zararlarının giderilmesi açısından yararlı olacaktır.

Öte yandan, cep telefonu, bilgisayar gibi malların sigorta yaptırılması halinde, sigorta poliçesinin teminat kapsamına nelerin dâhil olduğuna bakılmalı, bedel iadelerinde sigortalı malın o günkü piyasa rayiç fiyatının esas alınacağı poliçe teminat kapsamına mutlaka dâhil edilmelidir.

Ticaret Bakanlığı’nın son günlerde artan mağduriyetler ile ilgili araştırma ve denetimler yapması, tüketicilerimizi koruyacak tedbirler alması yerinde olacaktır.

Yararlı olması temennisiyle, saygılarımla… 16.11.2022

Levent KÜÇÜK
Genel Başkan
Tüketiciler Derneği (TÜDER)

#tüketici şikayetleri #Levent Küçük #Tüketiciler Derneği #TÜDER #6502 sayılı Kanun #Tüketicinin korunması #sigorta poliçesi #Ticaret Bakanlığı

Yazarın Önceki Makalesi

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	31	80
2. Fenerbahçe	31	75
3. Samsunspor	32	54
4. Beşiktaş	31	52
5. Eyüpspor	32	50
6. Başakşehir	31	48
7. Trabzonspor	31	45
8. Göztepe	31	43
9. Konyaspor	32	43
10. Kasımpaşa	31	42
11. Gaziantep FK	31	42
12. Kayserispor	31	40
13. Antalyaspor	31	40
14. Rizespor	31	37
15. Sivasspor	32	34
16. Alanyaspor	31	34
17. Bodrum FK	32	34
18. Hatayspor	31	19
19. A.Demirspor	31	-2

Takımlar	O	P
1. Kocaelispor	36	69
2. Karagümrük	36	63
3. Gençlerbirliği	36	62
4. Bandırmaspor	36	60
5. İstanbulspor	36	58
6. Erzurumspor	36	58
7. Iğdır FK	36	55
8. Boluspor	36	55
9. Amed Sportif	36	54
10. Ümraniye	36	53
11. Esenler Erokspor	36	52
12. Keçiörengücü	36	51
13. Ahlatçı Çorum FK	36	51
14. Sakaryaspor	36	48
15. Pendikspor	36	45
16. Manisa FK	36	44
17. Ankaragücü	36	42
18. Şanlıurfaspor	36	40
19. Adanaspor	36	30
20. Yeni Malatyaspor	36	-21

Takımlar	O	P
1. Liverpool	34	82
2. Arsenal	34	67
3. Newcastle	34	62
4. M.City	34	61
5. Chelsea	34	60
6. Nottingham Forest	33	60
7. Aston Villa	34	57
8. Fulham	34	51
9. Brighton	34	51
10. Bournemouth	34	50
11. Brentford	33	46
12. Crystal Palace	34	45
13. Wolves	34	41
14. M. United	34	39
15. Everton	34	38
16. Tottenham	34	37
17. West Ham United	34	36
18. Ipswich Town	34	21
19. Leicester City	34	18
20. Southampton	34	11

Takımlar	O	P
1. Barcelona	33	76
2. Real Madrid	33	72
3. Atletico Madrid	33	66
4. Athletic Bilbao	33	60
5. Villarreal	33	55
6. Real Betis	33	54
7. Celta Vigo	33	46
8. Osasuna	33	44
9. Mallorca	33	44
10. Real Sociedad	33	42
11. Rayo Vallecano	33	41
12. Getafe	33	39
13. Espanyol	33	39
14. Valencia	33	39
15. Sevilla	33	37
16. Girona	33	35
17. Deportivo Alaves	33	34
18. Las Palmas	33	32
19. Leganes	33	30
20. Real Valladolid	33	16